Een automatische externe defibrillator, oftewel AED, is een apparaat dat in het geval van een hartstilstand een levensreddende functie kan vervullen. Vandaag de dag zien we de draagbare apparaten steeds vaker; binnen bedrijven, winkelcentra en sportverenigingen, maar ook bij particulieren. Elke week worden in Nederland meer dan driehonderd mensen het slachtoffer van een hartstilstand. Dankzij reanimatie middels een AED stijgen de overlevingskansen aanzienlijk. Hier lees je hoe het apparaat precies werkt.
Wat houdt een hartstilstand precies in?
Alhoewel we vaak spreken van een hartstilstand, is dit meestal niet de juiste benaming. In slechts weinig gevallen stopt het hart geheel met pompen. Wat in de volksmond een hartstilstand wordt genoemd, is eigenlijk een verstoord hartritme. Dit noemen we ook wel een circulatiestilstand en houdt in dat het hart chaotisch, te langzaam of te snel klopt. Het daardoor niet meer samenstrekken van de hartkamers heet (ventrikel)fibrilleren en verklaart meteen de naam van de defibrillator. Het apparaat tracht het hart middels een elektrische schok weer in een normaal ritme te brengen.
Het resetten van het hart
In het geval van een hartstilstand is een AED essentieel om de overlevingskansen drastisch te verhogen. Hartfalen heeft te maken met het functioneren van de sinusknoop. Dit is de belangrijkste knoop van het hart, die elektrische prikkels naar beide boezemwanden stuurt. Daardoor komt het bloed in de hartkamers terecht. De elektrische schok die je met een AED afgeeft, is gericht op de sinusknoop. Door de schok komt het hart heel even stil te liggen en krijgt de sinusknoop de kans om de controle weer terug te krijgen. Een reset dus.
Hoe ga je te werk met een AED?
De AED werkt met behulp van twee elektroden, die je op het ontblote bovenlijf van het slachtoffer plakt. Omdat direct en optimaal contact met de huid nodig is, moet kleding worden verwijderd. Eventueel overtollig borsthaar scheer je weg. Er bestaan zowel halfautomaten als volautomaten. In het eerste geval moet je zelf de knop indrukken om de schok toe te dienen. Een volautomatische AED regelt dit zelf. Wil je een AED kopen, houd dit essentiële verschil dan in je achterhoofd.
Iedereen kan een AED gebruiken
AED’s kunnen ze door iedereen gebruikt worden. Een medische achtergrond, training of ervaring is niet nodig. Vanaf het moment dat je de AED aanzet, word je middels een spraakinstructie door het proces geleid. De AED vertelt het je ook wanneer er geen elektrische schok afgegeven dient te worden. Het apparaat meet namelijk het hartritme. Is er (inmiddels) sprake van een gezond hartritme, of is er totaal geen hartritme meer (bijvoorbeeld omdat het slachtoffer later is ontdekt) dan kan er geen schok gegeven worden.
AED of hartmassage en mond-op-mondbeademing?
Zijn er naast het gebruik van een AED ook hartmassage en mond-op-mondbeademing nodig? Indien de defibrillator binnen handbereik is, is het antwoord daarop ‘nee’. Pas wanneer iemand de AED op een andere plek moet halen en dit enkele minuten kan duren, start je met hartmassage en mond-op-mondbeademing. Ook als het toedienen van een schok niet het gewenste effect heeft (de kans hierop wordt groter naarmate de tijd verstrijkt), kan de AED je instrueren tot het voortzetten van reanimatie.